Drodzy Rodzice!
W obecnej sytuacji może brakować nam już pomysłów na ciekawą i kreatywna zabawę z dzieckiem, dlatego też warto zaczerpnąć kilka pomysłów z poradnika 365 dni kreatywnej zabawy ( Ellison Sheila , Gray Judith) .Książka ta jest zbiorem pomysłów na gry i zabawy, które ożywią wyobraźnię maluchów i pomogą twórczo spożytkować dziecięcą aktywność. Dziecko ciekawe świata potrzebuje sporo troski, uwagi i zainteresowania. Kiedy tylko nasz maluch opanuje naukę chodzenia możemy być pewni, że jeszcze długo nie spuścimy go z oka, a wszystko co napotka na swojej drodze będzie go zachęcało do odkrywania świata. Nasze pociechy ciągle chcą robić coś nowego, szybko się nudzą, a im są starsze tym więcej zadają pytań i trudniej zaspokoić ich ciekawość. Wymyślenie nowej, interesującej, a jeszcze do tego kreatywnej zabawy, to dla każdego rodzica nie lada wyzwanie, dlatego też warto poszukiwać ciekawych form aktywność w poradnikach.„365 dni kreatywnej zabawy”, to książka która została napisana z myślą o dzieciach szczególnie tych młodszych oraz ich opiekunach. Ellison Sheila oraz Gray Judith, w tej właśnie jednej książce zebrały 365 pomysłów na rodzinne zmagania. Autorki daje nam gotowe pomysły i rozwiązania. Na pozór są to proste ćwiczenia jednak dające przy tym dużo satysfakcji. Co jest też bardzo istotne propozycje zabaw są dla dziecka i rodzica, a to właśnie dzięki temu pogłębiamy naszą więź emocjonalną. Musimy uświadomić sobie jak ważna jest rola zabawy w świecie dziecka. W obecnie panującej sytuacji tego czasu mamy troszkę więcej, dlatego warto poświęcić to naszym najmłodszym członkom rodziny. Długo nie będzie trzeba czekać na uśmiech i radość, która jest wyznacznikiem wdzięczności za wspólnie spędzone chwilę. Wybrałam dla Państwa z tej książki kilka propozycji na twórczą formę aktywności. Podzieliłam je na trzy kategorie: pierwsza z nich to ,,zabawy w kuchni’’, następna to ,,zabawy twórcze’’, a ostatni podział to ,,zabawy wesołego majsterkowicza’’.
ZABAWY W KUCHNI:
I Kartoflane rzeźby
Przygotuj:
1) torebkę puree ziemniaczanego w proszku
2) dwa jajka
3) blachę do pieczenia
4) kuchenny pędzelek
5) przyrządy do modelowania ciasta
Co teraz?
Zróbcie puree wedle wskazówek na opakowaniu (dzieci lubią zadania gdzie muszą postępować wedle jakiejś instrukcji), wmieszajcie dwa ubite żółtka. Wyłóżcie masę na natłuszczoną blachę. Pomagając sobie wykałaczkami, łyżeczkami do herbaty, widelcami formujcie z masy ziemniaczanej zwierzęta, twarze, roboty. Lekko ubijcie białka i pędzelkiem rosmarujcie je na kartoflanych rzeźbach. W piekarniku nagrzanym do 180 stopni pieczcie wasze dzieła aż zbrązowieją i zaczną lśnić. Pozostawcie do wystygnięcia i możecie poczęstować rodzinę :)
II Serowe kulki
Przygotuj:
1) sześć łyżek tartego żółtego sera
2) dwie łyżki miękkiego masła
3) dziesięć łyżek mąki
4) dziesięć łyżek płatków ryżowych
5) miskę
6) blachę do pieczenia
Co teraz?
Wsypcie tarty ser do miski, dodajcie masło, mąkę, płatki i dokładnie wymieszajcie. Uformujcie z masy zgrabne kuleczki i połóżcie na blasze. Pieczcie jest przez dziesięć minut w piekarniku nagrzanym do 190 stopni. Kulki serowe muszą porządnie ostygnąć, zanim zaczniecie je jeść. Możesz do tego zrobić jakiś dip z jogutu naturalnego. Smacznego :)
W tych zabawach oprócz zadowolonych dzieci będzie też zadowolony brzuch :)
ZABAWY TWÓRCZE:
I Maślankowe dzieło
Przygotuj:
1) maślankę
2) kolorową kredkę
3) pędzelek
4) arkusz białego brystolu
Co teraz?
Na powierzchni brystolu rozprowadźcie pędzlem cienką warstwę maślanki. Kiedy papier będzie jeszcze wilgotny niech dziecko rysuje na nim wzorki albo obrazki kolorową kredką. Oczywiście po wyschnięciu powieście dzieło w widocznym miejscu.
II Wydrapana folia
Przygotuj:
1) folia aluminiowa
2) kawał tektury
3) mydło w płynie
4) pędzel
5) farby
6) wykałaczka
Co teraz?
Naklejcie na tekturę kawałek folii aluminiowej tych samych rozmiarów co tekturka. Zmieszajcie kilka kilka kropli mydła w płynie z farbą, zamalujcie całą powierzchnię folii i poczekajcie, aż farba wyschnie.Potem wykałaczkami wydrapujcie deseń albo jakiś obrazek. Nie drapcie za mocno bo folia się podrze.
ZABAWY WESOŁEGO MAJSTERKOWICZA:
I Własna waga
Przygotuj:
1) druciany wieszak na ubrania
2) dwa grube talerze papierowe
3) cztery kawałki sznurka, każdy długość 75 cm
Co teraz?
W każdym talerzu zróbcie cztery otworki blisko krawędzi. Przewleczenie przez nie po dwa kawałki sznurka, tak żeby krzyżowały się pod spodem talerza. Zawieście ,,szalki’’ za sznurki na dwóch końcach wieszaka, a wieszak na klamce. Połóżcie na jednej,,szalce’’kamyki a na drugiej drobne przedmioty.Sprawdźcie, ile ważą rozmaite rzeczy? Co jest cięższe ciasto czy kulki winogron?
II Bierki
Przygotuj:
1) drewniane szpadki do szaszłyków
2) farby
3) pędzelki
4) słoiczki
Co teraz?
Do każdego słoika nalejcie trochę farby innego koloru. Zanurzajcie koniec każdej szpadki w jednym ze słoiczków, czekajcie aż przeschnie i farbujcie drugi koniec na ten sam kolor. Tylko jedną szpadkę zamoczcie w czarnej farbie.Kiedy wszystkie będą już suche rozpoczynamy grę.
(Czarną bierką można podnosić albo odsuwać te szpadki, które przeszkadzają wyciągnąć upatrzoną)
Miłej i efektywnej zabawy :)
Olga Ziemba
ROLA LITERATURY W ROZWOJU I WYCHOWANIU DZIECKA
„Książka jest to mędrzec łagodny i pełen słodyczy.
Puste życie napełnia światłem, a puste serce wzruszeniem.”
Kornel Makuszyński
Książka towarzyszy człowiekowi od wieków, a każdej jednostce od najmłodszych lat. Traktujemy książki jak dorobek ludzkości, przekazywany z pokolenia na pokolenie. Sięgamy po nie w rozmaitych sytuacjach. Obecność książki jest czymś naturalnym, a dla wielu nieodzownym. Najprościej byłoby wskazać na poznawczą i rekreacyjną funkcję książki. Jeśli pragniemy informacji, sięgamy po publikacje naukowe i informacyjne, gdy mamy ochotę na przeżycie estetyczne znajdujemy literaturę lub poezję i zagłębiamy się w nią. Takie ujęcie funkcji książki jest bardzo powierzchowne, choć prawdziwe. Postaram się zgłębić temat i ukazać wartości wynikające z obcowania z książką a wpływające na proces wychowania dziecka.
W ostatnich czasach rozwój techniki i środków masowego przekazu, zepchnął książkę z piedestału źródła wiedzy i rozrywki. Zwłaszcza młode pokolenie, łase nowości i ciekawe nowinek technicznych, odrzuca książkę na rzecz urządzeń i usprawnień naszego wieku. Powszechność i zakres telewizji i Internetu stanowią konkurencję dla tradycyjnych źródeł wiedzy i rozrywki. Ogromna siła literatury drzemie jednak i domaga się swego miejsca w życiu człowieka.
Dla małego dziecka książka pełni początkowo rolę zabawki. Dziecko w okresie po- niemowlęcym traktuje książkę jako atrakcyjny, nowy przedmiot, który poddaje poznaniu dotykiem rąk i ust. Jest to zabawka poddawana manipulacji, dziecko poznaje fakturę książki. Odpowiednio wyprodukowana książeczka jest zabawką twardą lub miękką w zależności od materiału. Stanowi pomoc w kąpieli, karmieniu dziecka. Z czasem dziecko odkrywa, że można odwracać strony, które kryją nowe obrazy, że kartki można zgnieść, podrzeć, wydrzeć. Poza manipulacją i zabawą kształtem, dziecko dostrzega barwy ilustracji i uczy się nadawać im nazwy. Pierwsze doświadczenia czytelnicze polegają na rozpoznawaniu, wskazywaniu obrazków i uczeniu się ich nazw.
Dziecko rośnie i doświadcza, że oprócz obrazów książka zawiera opowieść, czytaną przez dorosłych. Jednoczesne oglądanie obrazków i słuchanie tekstu pobudza i rozwija świat dziecięcych doświadczeń, wyobrażeń i spostrzeżeń. Czytanie dzieciom bajek i opowiadań staje się sposobem na spędzania czasu dla dzieci i dorosłych. Dziecko domaga się czytania, uczy się opowiadań na pamięć, odkrywa książki, które lubi i za którymi nie przepada. Książka stanowi teraz ważny element łączący świat dziecka i dorosłego.
Bardzo ważne, w książce dla dzieci, są ilustracje. Uściślają wiadomości dziecka i pozwalają poznać rzeczy niedostępne bezpośredniemu poznaniu. Uzupełniają i wzbogacają treść czytanych treści. Są ważną częścią książki, dzieci domagają się ilustracji, lubią konfrontować swoje wyobrażenie z wizją ilustratora. Oglądanie ilustracji kształci spostrzegawczość dziecka, aktywizuje mowę i uwagę. Ilustracja zaciekawia tekstem, zachęca do oglądania, sięgania po książkę i dowiedzenia się, co tu jest napisane. Są to zalążki powstawania zainteresowań czytelniczych dziecka. Niezwykle cenna jest inspirująca rola obrazków do mówienia, wypowiadania się i ekspresji słownej dziecka. Zadawanie pytań i szukanie odpowiedzi, porównywanie i ocenianie przedmiotów na ilustracji, wyzwalają aktywność werbalną, kształcą mowę i język dziecka. Ilustracja w książce dla dzieci stanowi również źródło wiedzy, niesie treści poznawcze, pozwala wiedzę systematyzować i zapamiętywać.
Szczególną formą książki oddziałującej na dziecko poprzez obrazy, są albumy tematyczne i książki popularno-naukowe dla dzieci. Dziecko w starszym wieku przedszkolnym, żądne wiedzy i informacji, z zainteresowaniem ogląda zdjęcia przyrody, techniki i świata. Odkrywanie świata, nazywanie zwierząt, roślin, miejsc i zjawisk jest fascynującą wyprawą, której towarzyszy właśnie książka. Książki te niosą ogrom treści, wartości poznawczych, zapewniają dziecku kontakt z szerokim światem, niedostępnym poznaniu bezpośredniemu.
Wraz z wiekiem dziecka, waga tekstu w książce przewyższa wartość ilustracji. Poznawanie liter i początek nauki czytania u sześciolatków rodzi potrzebę samodzielnego odkodowania znaków pisma. Fascynuje je słuchanie tekstów, ale również zapis liter zaczyna przyciągać uwagę dzieci. Chcą znaleźć odpowiedź, jak dorosły rozumie litery i stopniowo uczą się czytać. Książka stanie się teraz podręcznikiem i kluczem do bezpośredniego jej poznania. Zdobycie umiejętności czytania wprowadza dziecko w nowy wymiar obcowania z książką. Dziecko staje się czytelnikiem, nie potrzebującym pośrednika, jakim była osoba dorosła.
Za pomocą książki dziecko kontaktuje się z literaturą czyli wkracza w świat sztuki. Słuchając pięknego, literackiego języka, dziecko bogaci swój język, poznaje prawidłowe wzorce mowy ojczystej i wsiąka w piękno przekazu literackiego. Starannie dobrane utwory literackie ukazują ich odbiorcom wzory pięknej polskiej mowy. Utrwalone w pamięci fragmenty tekstów stają się przykładem poprawnego języka i mogą mieć wpływa na doskonalenie mowy pod względem gramatycznym i dźwiękowym, na wzbogacenie zasobu pojęć i słów, na rozwój umiejętności komunikatywnej wypowiedzi i doskonalenie stylu.
Czytanie dzieciom jest czynnikiem wpływającym na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka ponieważ buduje mocną więź pomiędzy dzieckiem a dorosłym. Tworzy klimat bliskości i tajemniczości wpływając na dobre samopoczucie małego słuchacza. Dorosły jest przewodnikiem po świecie zaszyfrowanych znaków – liter. Budzi to podziw dziecka i chęć zdobycia umiejętności czytania. Czytanie dziecku może stać się miejscem kształtowania nawyku czytania w przyszłości. Głośne czytanie dziecku to czas z nim spędzany w sposób wartościowy i potrzebny. Czytanie będąc ciekawym zajęciem, zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputera.
Niewątpliwie stałe kontakty ze starannie dobranymi utworami literackimi z zakresu poezji i prozy – piękną książka, zawierająca obok tekstu literackiego prawdziwie artystyczną ilustrację, budzą wrażliwość estetyczną dziecka, a jednocześnie sprzyjają rozwijaniu jego postaw twórczych, wyzwalaniu form ekspresji słownej i plastycznej. Dzieci chętnie rysują swoich ulubionych bohaterów, wykonują ilustracje do bajek, wykonują prace plastyczne, przeżywając radość tworzenia.
Książka jest jednym z elementów i ważnym narzędziem współdziałającym z całym środowiskiem wychowującym. Nie do przecenienia są wychowawcze możliwości literatury dla dzieci. Książki mogą być sprzymierzeńcem w procesie wychowania gdyż stanowią pretekst do rozmów. Pogadanki o przeczytanych książkach to najprzyjemniejsze, najgłębsze i najciekawsze rozmowy z dziećmi. Odwoływanie się do literatury może pomóc w rozwiązywaniu problemów i nieporozumień. Książka to również źródło rozrywki i zabawy. Niejednokrotnie tekst literacki staje się kanwą dziecięcych zabaw w teatr, tworzenie teatrzyków, występów przed rodzicami, popisów recytatorskich.
Czytajmy dzieciom, bo przez to stają się one bogatsze w doświadczenia i wiedzę, mądrzejsze o nowe fakty i informacje, wrażliwe, refleksyjne, roztropne, twórcze, radosne.
Aleksandra Kubik
(fragment pracy dyplomowej)
ZASTOSOWANIE MUZYKI JAKO FORMY TERAPII WŚRÓD DZIECI PRZEDSZKOLNYCH
Muzyką oddziałuje się na dzieci, poprzez różne formy jej użycia. Podstawowe formy pracy z zakresu wychowania muzycznego, stosowane w przedszkolu to: ruch przy muzyce , śpiew, słuchanie muzyki i jej tworzenie na różnych instrumentach. Wpływ muzyki na rozwój psychiczny dziecka jest w pełni doceniany. Muzyka kształtuje wrażliwość na piękno, rozwija wyobraźnię, zaspokaja potrzebę ekspresji, uczy samodzielności myślenia i oceny estetycznej. Śpiew jest jedną z podstawowych form ekspresji dziecka, a piosenka najprostszym utworem muzycznym, które dziecko jest w stanie przeżyć, zrozumieć i zapamiętać.
Duże znaczenie przypisuje się integracji muzyki z ruchem. Same zajęcia ruchowe pozwalają dzieciom rozładować olbrzymią w tym wieku, potrzebę ruchu. Dzięki włączeniu w tok zajęć ruchowych muzyki i rytmu, ruchy dzieci stają się płynne i harmonijne, łatwiej zapamiętują nowe kombinacje, a zarazem pamięć ta jest bardziej plastyczna. Ułatwia to dzieciom rozwijanie i wzbogacanie ich inwencji twórczej. Dzięki niej natomiast dzieci mogą szybciej poznawać bardziej skomplikowane ruchy. Muzyka w sposób wręcz magiczny jest w stanie otworzyć wnętrze dziecka, pozwala mu przeżywać ją, a zarazem odkrywa ich własne uczucia i emocje. Dziecko może coraz lepiej wyrażać samo siebie w formie najbardziej naturalnej dla człowieka, czyli w ruchu. Ponadto dzięki ćwiczeniom z partnerem dziecko uzyskuje łatwość nawiązywania kontaktów z rówieśnikami oraz poznaje siłę i możliwości ruchowe własne, jak i partnera. W efekcie dziecko wyzbywa się w ten sposób kompleksów i zahamowań. Nabiera większej pewności siebie oraz buduje swój pozytywny obraz i staje się bardziej otwarte na przekazywane mu możliwości.
Warto również wspomnieć o terapeutycznej roli tego szczególnego ruchu jakim jest taniec. Niezaspokojenie potrzeby ruchu dziecka w wieku przedszkolnym, może doprowadzić do powstania niepożądanych napięć w jego ciele, a w konsekwencji do zaburzeń w emocjonalnej sferze osobowości. Dlatego ćwiczenia i zabawy przy muzyce, mają wartość profilaktyczną i terapeutyczną w zakresie integracji ciała, umysłu i emocji. Taką funkcję pełni swobodny, improwizowany, tworzony „na gorąco” ruch przy muzyce, który może mieć charakter tańca ekspresyjnego czy twórczego.
Ćwiczenia ruchowo – taneczne zaspokajają nie tylko ruchowe potrzeby dziecka, ale też rozwijają szereg jego dyspozycji psychofizycznych, takich jak spostrzegawczość, pamięć, koncentracja, szybka reakcja, koordynacja wzrokowo – ruchowa, orientacja w schemacie własnego ciała i w przestrzeni. Poza tym aktywizują ciało i umysł dziecka – rozwijają jego wyobraźnię, mobilizują do działania i rozwiązywania zadań według własnych pomysłów, dostarczają nowych wrażeń i doświadczeń z zakresu komunikacji i współdziałania w grupie. Wyrabiają także dyscyplinę wewnętrzną ucząc świadomego panowania nad ruchem ciała. Atmosfera swobody, niewymuszonej dyscypliny i nastrój radości podczas tańca ekspresyjnego, pozwalają dzieciom „dynamicznym” (inaczej: nadpobudliwym) na ruchowe wyżycie się, a tym „zamkniętym w sobie” na pokonywanie swej nieśmiałości, jednym i drugim zaś, na rozwijanie wiary w siebie i odwagi w poszukiwaniu własnych form i własnej estetyki ruchu, na zmniejszenie, a nawet pozbycie się zahamowań psychicznych czy też nie- zręczności fizycznej oraz napięć, jakie powoduje „sztywna” postawa ciała. Podstawowe elementy tańca – rytm i ruch, mogą pomóc dziecku w wyrażaniu bez słów; emocji, przeżyć, doświadczeń, w zwiększeniu własnego potencjału twórczego, w osiąganiu harmonii we wszystkich sferach osobowości.
Gra na instrumentach kształtuje u dzieci wrażliwość na barwę dźwięku, rozwija poczucie rytmu, wyobraźnię muzyczną, wyzwala inwencję twórczą. Muzykowanie na różnorodnych instrumentach uczy koncentracji uwagi, zdyscyplinowania, usprawnia manualnie, wywołuje radość, entuzjazm i aktywność. Gra na instrumentach to muzykowanie nie tylko na instrumentach perkusyjnych, to poszukiwanie i odkrywanie dźwięków przedmiotów otaczających dziecko, a także klaskanie, tupanie, uderzanie w części ciała i wydawanie odgłosów.
Słuchanie muzyki, zwłaszcza poważnej, z dziećmi przedszkolnymi to najmniej popularna forma z uwagi na możliwości percepcyjne dzieci. Słuchanie jednak połączone z inną formą np. opowiadaniem, manipulowaniem pacynką, obserwacją, staje się ciekawe i przestaje być pasywne. Słuchanie muzyki w formie koncertu wykonanego na żywo wzbudza ciekawość dzieci pod warunkiem odpowiedniego doboru repertuaru. Słuchanie muzyki, poza walorami estetycznymi, służy rozwojowi uczuć, dostarcza przeżyć, uwrażliwia, wpływa na pracę mózgu, rozluźnia, pozwala wejrzeć w siebie, wpływa na poczucie estetyki i harmonii.
Chcąc podsumować terapeutyczną rolę muzyki i jej wpływ na dzieci w wieku przedszkolnym, należy podkreślić:
WYBRANE ZASTOSOWANIA MUZYKI W PRACY PRZEDSZKOLA I ICH WPŁYW NA ROZWÓJ DZIECKA:
Muzyka towarzyszy dziecku przedszkolnemu na co dzień i jest wykorzystywana w różnych formach. Pierwsze kontakty poprzez piosenkę przedszkolną zachęcają do wspólnych zabaw, aktywności, ułatwiają wejście w życie grupy, pokonywanie egocentryzmu i są sygnałem do działania. Dzieje się tak ponieważ dziecko słuchając lub śpiewając piosenki, często musi się poruszać, podać rękę, z kimś współdziałać. Piosenki ilustrowane ruchem rąk i ciała uczą mowy pozawerbalnej, łączą doznania w więzi wielozmysłowe, wyzwalają ekspresję i ćwiczą pamięć dziecka. Słuchanie piosenek oraz ich śpiewanie to najprostsza i najbardziej dostępna forma umuzykalnienia małego dziecka. Dziecko uczy się zauważać nastrój melodii, realizuje rytm piosenki, zauważa przebieg melodii, dowiaduje się o tonach niskich i wysokich, różnicuje tempo, dynamikę utworu. Poprzez uczenie piosenek dziecko przedszkolne ćwiczy pamięć w ogóle (zapamiętanie słów) oraz pamięć muzyczną- pamiętanie i rozpoznawanie melodii. Zajęcia z zakresu śpiewania i słuchania muzyki są terenem ćwiczeń głosu, oddechu, doskonalenia mowy, rozumienia niejednokrotnie języka poetyckiego, rozumienia metafor, porównań, epitetów zawartych w tekstach, a także poznawania świata opisywanego w piosence.
Dla dzieci nieśmiałych wspólne śpiewanie jej szansą wzięcia udziału w bezpieczny, ukryty sposób, stopniowego nabierania odwagi i przekonania, że potrafię i mogę. Dzieci nadruchliwe znajdują możliwość wejścia w rytmiczność utworu, ekspresji na którą mają przyzwolenie i zaistnienia w pozytywnym świetle. Dzieci autystyczne i wycofane znajdują ukojenie w słuchaniu dźwięków, naśladują kolegów i mają poczucie współdziałania.
Dobrze dobrany repertuar piosenek przedszkolnych, przeznaczonych do śpiewania jak i do słuchania uwrażliwia dzieci na wszystkie elementy muzyki i wpływa na rozwój ich muzykalności. Muzyka pozwala dzieciom na: wyrażenie siebie, ruch, ekspresję, dostarcza przeżyć, inspiruje i uczy. Słuchanie muzyki to oprócz piosenek i utworów dl dzieci, także udział w koncertach muzycznych, proponujących dzieciom odbiór dzieł muzyki klasycznej, muzyki operowej, baletowej, jazzowej, ludowej z różnych rejonów świata. Koncerty proponowane dzieciom, umożliwiają im aktywny udział, dotknięcie, bliskie poznanie instrumentu, usłyszenie na żywo śpiewu, brzmienia i sposobu wydobywania głosu. Dzieci słuchając są zapraszane do klaskania, muzykowania, reagowania na pauzy, akcenty i wspólnego śpiewania. Aktywne słuchanie muzyki wiąże się z grą na instrumentach perkusyjnych, realizacją rytmu i wartości rytmicznych, improwizacja ruchową i tańcem nastawionym na przekazanie nastroju lub linii melodycznej utworu.
Ruch przy muzyce: w praktyce przedszkola są to zabawy ruchowo- muzyczne, ilustracje ruchowe piosenek, tańce, pląsy, ćwiczenia ruchowe przy muzyce, działania edukacyjne z podkładem muzycznym - Metoda Dobrego Startu, metoda Dennisona, Metoda Edukacji przez ruch, Aerobic dziecięcy, gimnastyka Przyborowskiej tak zwane „Rytmy”.
Metody wykorzystujące muzykę bazują na jej rytmie, który decyduje o aktywności dzieci, nadaje sens proponowanym działaniom, wprowadza do tematu, pomaga w koncentracji i ukierunkowaniu aktywności, uczy harmonii, wprowadza ład i wyznacza sposób realizacji zadania. Piosenka, która jest podstawą w pracy Metodą Dobrego Startu nadaje temat działania, przewija się w pracy dzieci, stanowi punkt odniesienia, jest bazą działania, rytmizuje ruch dziecka, pomaga w zapamiętaniu i przypominaniu, łączy działania słuchowe, ruchowe, rytmiczne i graficzne. Dobrane piosenki uczą i rozwijają dziecko, pomagają w wyrównaniu szans edukacyjnych, dają możliwość odniesienia sukcesu, a co się z tym wiąże, wzmacniają dziecko i wpływają na dalsze jego działanie. Dzieci realizują rytm, wchodzą w etap pisania, kreślenia w sposób zabawowy, przyjemny i prosty, a towarzyszy im piosenka, którą nucą, powtarzają, zapamiętując kolejne litery i znaki.
Metoda Edukacji przez ruch i kinezjologia Dennisona bazują na melodii i rytmie. Utwór muzyczny stanowi tło i wyznacznik działań. Wprowadza nastrój, uspokaja oddech, dyscyplinuje, uczy skupienia a jednocześnie zachęca do pracy, ćwiczeń, które przez swą prostotę są lubiane a przynoszą ogromne korzyści dla rozwoju dziecka. Łączenie działania obu półkul mózgowych wpływa na poprawę myślenia, kojarzenia, jakość uczenia się, na rozwój procesów poznawczych. Dorota Dziamska proponuje działania rysunkowe przy muzyce, której rytm wyznacza rytm pracy dziecka. Zrównanie oddechu niweluje napięcie mięśniowe, pozwala zrelaksować się. Dziecko w sposób przez nie niezauważalny ćwiczy rękę, koordynację, plastyczność ruchu, wykonuje piękne prace, z czego następnie czerpie wielką radość. Przy muzyce każdy pracuje sam, ale to co powstanie stanowi część wspólnej pracy całej grupy.
Ruch, zabawa ruchowa, gimnastyka, pląsy, aerobic to formy aktywności ruchowej proponowane dzieciom, które realizuje się przy muzyce. Melodia, rytm są tu wyznacznikiem aktywności, dzieci uczą się słuchać muzyki, reagować na jej zmiany, dostosowywać swój ruch do nastroju i tempa słyszanej muzyki. Muzyka podpowiada, jak i kiedy, ciało ćwiczy. Dzieci zauważają muzykę, jako część ich aktywności, proszą o włącznie muzyki, poruszają się rytmicznie. Odczuwają kiedy ruch powinien być mocny, zdecydowany, a kiedy spokojny. Muzyka w życiu przedszkolaka jest tak samo ważna jak zabawka, czy świeże powietrze. Przedszkolaki śpiewają, muzykują, słuchają, działają, odczuwają, ruszają się gdy gra muzyka.
Relaks przy muzyce jest nadal mało popularny w przedszkolu. Słuchanie muzyki spokojnej, monotonnej jest dla dzieci trudne i nudne. Odpowiednio ukierunkowane dzieci potrafią jednak odbierać muzykę relaksacyjną. Trwa to niedługo i nie zawsze jest możliwe do osiągnięcia. Uważam, że relaks i jego sposób jest sprawą bardzo indywidualną, i dlatego trudny do realizacji z grupa dzieci. Dzieci wspaniale odpoczywają gdy słuchają opowiadania, któremu towarzyszy cicha, spokojna muzyka, lub gdy mogą poruszać się delikatnie poruszając chusteczkami, piórkami, balonikami. Dobrym pomysłem jest rysowanie, kolorowanie podczas słuchania muzyki relaksacyjnej.
Muzyka, piosenka, towarzyszy naszym dzieciom i sprawia, że ich świat łagodnieje, napięcia znikają, wszystko staje się lepsze. Dobieranie repertuaru dla dzieci, proponowanie im dobrej muzyki wpływa na ich gusta muzyczne, na ich muzykalność, na zainteresowania. Muzyka jest kluczem do działania, poznania i rozwoju. Powinna towarzyszyć wszelkim działaniom dzieci, bo wprowadza nie tylko nastrój, ład i harmonię, ale także dobry klimat do edukacji, komunikacji i życia w ogóle.
BIBLIOGRAFIA:
Bogdanowicz „Metoda Dobrego Startu”
R. Klöppel, S.Vliex "Rytmika w wychowaniu i terapii"
Koziełło „Terapia tańcem”
M. Przychodzińska "Dziecko i muzyka"
D.Malko „Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu
D.Dziamska :Edukacja przez ruch“
ZASTOSOWANIE MUZYKI JAKO FORMY TERAPII WŚRÓD DZIECI PRZEDSZKOLNYCH
Muzyką oddziałuje się na dzieci, poprzez różne formy jej użycia. Podstawowe formy pracy z zakresu wychowania muzycznego, stosowane w przedszkolu to: ruch przy muzyce , śpiew, słuchanie muzyki i jej tworzenie na różnych instrumentach. Wpływ muzyki na rozwój psychiczny dziecka jest w pełni doceniany. Muzyka kształtuje wrażliwość na piękno, rozwija wyobraźnię, zaspokaja potrzebę ekspresji, uczy samodzielności myślenia i oceny estetycznej. Śpiew jest jedną z podstawowych form ekspresji dziecka, a piosenka najprostszym utworem muzycznym, które dziecko jest w stanie przeżyć, zrozumieć i zapamiętać.
Duże znaczenie przypisuje się integracji muzyki z ruchem. Same zajęcia ruchowe pozwalają dzieciom rozładować olbrzymią w tym wieku, potrzebę ruchu. Dzięki włączeniu w tok zajęć ruchowych muzyki i rytmu, ruchy dzieci stają się płynne i harmonijne, łatwiej zapamiętują nowe kombinacje, a zarazem pamięć ta jest bardziej plastyczna. Ułatwia to dzieciom rozwijanie i wzbogacanie ich inwencji twórczej. Dzięki niej natomiast dzieci mogą szybciej poznawać bardziej skomplikowane ruchy. Muzyka w sposób wręcz magiczny jest w stanie otworzyć wnętrze dziecka, pozwala mu przeżywać ją, a zarazem odkrywa ich własne uczucia i emocje. Dziecko może coraz lepiej wyrażać samo siebie w formie najbardziej naturalnej dla człowieka, czyli w ruchu. Ponadto dzięki ćwiczeniom z partnerem dziecko uzyskuje łatwość nawiązywania kontaktów z rówieśnikami oraz poznaje siłę i możliwości ruchowe własne, jak i partnera. W efekcie dziecko wyzbywa się w ten sposób kompleksów i zahamowań. Nabiera większej pewności siebie oraz buduje swój pozytywny obraz i staje się bardziej otwarte na przekazywane mu możliwości.
Warto również wspomnieć o terapeutycznej roli tego szczególnego ruchu jakim jest taniec. Niezaspokojenie potrzeby ruchu dziecka w wieku przedszkolnym, może doprowadzić do powstania niepożądanych napięć w jego ciele, a w konsekwencji do zaburzeń w emocjonalnej sferze osobowości. Dlatego ćwiczenia i zabawy przy muzyce, mają wartość profilaktyczną i terapeutyczną w zakresie integracji ciała, umysłu i emocji. Taką funkcję pełni swobodny, improwizowany, tworzony „na gorąco” ruch przy muzyce, który może mieć charakter tańca ekspresyjnego czy twórczego.
Ćwiczenia ruchowo – taneczne zaspokajają nie tylko ruchowe potrzeby dziecka, ale też rozwijają szereg jego dyspozycji psychofizycznych, takich jak spostrzegawczość, pamięć, koncentracja, szybka reakcja, koordynacja wzrokowo – ruchowa, orientacja w schemacie własnego ciała i w przestrzeni. Poza tym aktywizują ciało i umysł dziecka – rozwijają jego wyobraźnię, mobilizują do działania i rozwiązywania zadań według własnych pomysłów, dostarczają nowych wrażeń i doświadczeń z zakresu komunikacji i współdziałania w grupie. Wyrabiają także dyscyplinę wewnętrzną ucząc świadomego panowania nad ruchem ciała. Atmosfera swobody, niewymuszonej dyscypliny i nastrój radości podczas tańca ekspresyjnego, pozwalają dzieciom „dynamicznym” (inaczej: nadpobudliwym) na ruchowe wyżycie się, a tym „zamkniętym w sobie” na pokonywanie swej nieśmiałości, jednym i drugim zaś, na rozwijanie wiary w siebie i odwagi w poszukiwaniu własnych form i własnej estetyki ruchu, na zmniejszenie, a nawet pozbycie się zahamowań psychicznych czy też nie- zręczności fizycznej oraz napięć, jakie powoduje „sztywna” postawa ciała. Podstawowe elementy tańca – rytm i ruch, mogą pomóc dziecku w wyrażaniu bez słów; emocji, przeżyć, doświadczeń, w zwiększeniu własnego potencjału twórczego, w osiąganiu harmonii we wszystkich sferach osobowości.
Gra na instrumentach kształtuje u dzieci wrażliwość na barwę dźwięku, rozwija poczucie rytmu, wyobraźnię muzyczną, wyzwala inwencję twórczą. Muzykowanie na różnorodnych instrumentach uczy koncentracji uwagi, zdyscyplinowania, usprawnia manualnie, wywołuje radość, entuzjazm i aktywność. Gra na instrumentach to muzykowanie nie tylko na instrumentach perkusyjnych, to poszukiwanie i odkrywanie dźwięków przedmiotów otaczających dziecko, a także klaskanie, tupanie, uderzanie w części ciała i wydawanie odgłosów.
Słuchanie muzyki, zwłaszcza poważnej, z dziećmi przedszkolnymi to najmniej popularna forma z uwagi na możliwości percepcyjne dzieci. Słuchanie jednak połączone z inną formą np. opowiadaniem, manipulowaniem pacynką, obserwacją, staje się ciekawe i przestaje być pasywne. Słuchanie muzyki w formie koncertu wykonanego na żywo wzbudza ciekawość dzieci pod warunkiem odpowiedniego doboru repertuaru. Słuchanie muzyki, poza walorami estetycznymi, służy rozwojowi uczuć, dostarcza przeżyć, uwrażliwia, wpływa na pracę mózgu, rozluźnia, pozwala wejrzeć w siebie, wpływa na poczucie estetyki i harmonii.
Chcąc podsumować terapeutyczną rolę muzyki i jej wpływ na dzieci w wieku przedszkolnym, należy podkreślić:
WYBRANE ZASTOSOWANIA MUZYKI W PRACY PRZEDSZKOLA I ICH WPŁYW NA ROZWÓJ DZIECKA:
Muzyka towarzyszy dziecku przedszkolnemu na co dzień i jest wykorzystywana w różnych formach. Pierwsze kontakty poprzez piosenkę przedszkolną zachęcają do wspólnych zabaw, aktywności, ułatwiają wejście w życie grupy, pokonywanie egocentryzmu i są sygnałem do działania. Dzieje się tak ponieważ dziecko słuchając lub śpiewając piosenki, często musi się poruszać, podać rękę, z kimś współdziałać. Piosenki ilustrowane ruchem rąk i ciała uczą mowy pozawerbalnej, łączą doznania w więzi wielozmysłowe, wyzwalają ekspresję i ćwiczą pamięć dziecka. Słuchanie piosenek oraz ich śpiewanie to najprostsza i najbardziej dostępna forma umuzykalnienia małego dziecka. Dziecko uczy się zauważać nastrój melodii, realizuje rytm piosenki, zauważa przebieg melodii, dowiaduje się o tonach niskich i wysokich, różnicuje tempo, dynamikę utworu. Poprzez uczenie piosenek dziecko przedszkolne ćwiczy pamięć w ogóle (zapamiętanie słów) oraz pamięć muzyczną- pamiętanie i rozpoznawanie melodii. Zajęcia z zakresu śpiewania i słuchania muzyki są terenem ćwiczeń głosu, oddechu, doskonalenia mowy, rozumienia niejednokrotnie języka poetyckiego, rozumienia metafor, porównań, epitetów zawartych w tekstach, a także poznawania świata opisywanego w piosence.
Dla dzieci nieśmiałych wspólne śpiewanie jej szansą wzięcia udziału w bezpieczny, ukryty sposób, stopniowego nabierania odwagi i przekonania, że potrafię i mogę. Dzieci nadruchliwe znajdują możliwość wejścia w rytmiczność utworu, ekspresji na którą mają przyzwolenie i zaistnienia w pozytywnym świetle. Dzieci autystyczne i wycofane znajdują ukojenie w słuchaniu dźwięków, naśladują kolegów i mają poczucie współdziałania.
Dobrze dobrany repertuar piosenek przedszkolnych, przeznaczonych do śpiewania jak i do słuchania uwrażliwia dzieci na wszystkie elementy muzyki i wpływa na rozwój ich muzykalności. Muzyka pozwala dzieciom na: wyrażenie siebie, ruch, ekspresję, dostarcza przeżyć, inspiruje i uczy. Słuchanie muzyki to oprócz piosenek i utworów dl dzieci, także udział w koncertach muzycznych, proponujących dzieciom odbiór dzieł muzyki klasycznej, muzyki operowej, baletowej, jazzowej, ludowej z różnych rejonów świata. Koncerty proponowane dzieciom, umożliwiają im aktywny udział, dotknięcie, bliskie poznanie instrumentu, usłyszenie na żywo śpiewu, brzmienia i sposobu wydobywania głosu. Dzieci słuchając są zapraszane do klaskania, muzykowania, reagowania na pauzy, akcenty i wspólnego śpiewania. Aktywne słuchanie muzyki wiąże się z grą na instrumentach perkusyjnych, realizacją rytmu i wartości rytmicznych, improwizacja ruchową i tańcem nastawionym na przekazanie nastroju lub linii melodycznej utworu.
Ruch przy muzyce: w praktyce przedszkola są to zabawy ruchowo- muzyczne, ilustracje ruchowe piosenek, tańce, pląsy, ćwiczenia ruchowe przy muzyce, działania edukacyjne z podkładem muzycznym - Metoda Dobrego Startu, metoda Dennisona, Metoda Edukacji przez ruch, Aerobic dziecięcy, gimnastyka Przyborowskiej tak zwane „Rytmy”.
Metody wykorzystujące muzykę bazują na jej rytmie, który decyduje o aktywności dzieci, nadaje sens proponowanym działaniom, wprowadza do tematu, pomaga w koncentracji i ukierunkowaniu aktywności, uczy harmonii, wprowadza ład i wyznacza sposób realizacji zadania. Piosenka, która jest podstawą w pracy Metodą Dobrego Startu nadaje temat działania, przewija się w pracy dzieci, stanowi punkt odniesienia, jest bazą działania, rytmizuje ruch dziecka, pomaga w zapamiętaniu i przypominaniu, łączy działania słuchowe, ruchowe, rytmiczne i graficzne. Dobrane piosenki uczą i rozwijają dziecko, pomagają w wyrównaniu szans edukacyjnych, dają możliwość odniesienia sukcesu, a co się z tym wiąże, wzmacniają dziecko i wpływają na dalsze jego działanie. Dzieci realizują rytm, wchodzą w etap pisania, kreślenia w sposób zabawowy, przyjemny i prosty, a towarzyszy im piosenka, którą nucą, powtarzają, zapamiętując kolejne litery i znaki.
Metoda Edukacji przez ruch i kinezjologia Dennisona bazują na melodii i rytmie. Utwór muzyczny stanowi tło i wyznacznik działań. Wprowadza nastrój, uspokaja oddech, dyscyplinuje, uczy skupienia a jednocześnie zachęca do pracy, ćwiczeń, które przez swą prostotę są lubiane a przynoszą ogromne korzyści dla rozwoju dziecka. Łączenie działania obu półkul mózgowych wpływa na poprawę myślenia, kojarzenia, jakość uczenia się, na rozwój procesów poznawczych. Dorota Dziamska proponuje działania rysunkowe przy muzyce, której rytm wyznacza rytm pracy dziecka. Zrównanie oddechu niweluje napięcie mięśniowe, pozwala zrelaksować się. Dziecko w sposób przez nie niezauważalny ćwiczy rękę, koordynację, plastyczność ruchu, wykonuje piękne prace, z czego następnie czerpie wielką radość. Przy muzyce każdy pracuje sam, ale to co powstanie stanowi część wspólnej pracy całej grupy.
Ruch, zabawa ruchowa, gimnastyka, pląsy, aerobic to formy aktywności ruchowej proponowane dzieciom, które realizuje się przy muzyce. Melodia, rytm są tu wyznacznikiem aktywności, dzieci uczą się słuchać muzyki, reagować na jej zmiany, dostosowywać swój ruch do nastroju i tempa słyszanej muzyki. Muzyka podpowiada, jak i kiedy, ciało ćwiczy. Dzieci zauważają muzykę, jako część ich aktywności, proszą o włącznie muzyki, poruszają się rytmicznie. Odczuwają kiedy ruch powinien być mocny, zdecydowany, a kiedy spokojny. Muzyka w życiu przedszkolaka jest tak samo ważna jak zabawka, czy świeże powietrze. Przedszkolaki śpiewają, muzykują, słuchają, działają, odczuwają, ruszają się gdy gra muzyka.
Relaks przy muzyce jest nadal mało popularny w przedszkolu. Słuchanie muzyki spokojnej, monotonnej jest dla dzieci trudne i nudne. Odpowiednio ukierunkowane dzieci potrafią jednak odbierać muzykę relaksacyjną. Trwa to niedługo i nie zawsze jest możliwe do osiągnięcia. Uważam, że relaks i jego sposób jest sprawą bardzo indywidualną, i dlatego trudny do realizacji z grupa dzieci. Dzieci wspaniale odpoczywają gdy słuchają opowiadania, któremu towarzyszy cicha, spokojna muzyka, lub gdy mogą poruszać się delikatnie poruszając chusteczkami, piórkami, balonikami. Dobrym pomysłem jest rysowanie, kolorowanie podczas słuchania muzyki relaksacyjnej.
Muzyka, piosenka, towarzyszy naszym dzieciom i sprawia, że ich świat łagodnieje, napięcia znikają, wszystko staje się lepsze. Dobieranie repertuaru dla dzieci, proponowanie im dobrej muzyki wpływa na ich gusta muzyczne, na ich muzykalność, na zainteresowania. Muzyka jest kluczem do działania, poznania i rozwoju. Powinna towarzyszyć wszelkim działaniom dzieci, bo wprowadza nie tylko nastrój, ład i harmonię, ale także dobry klimat do edukacji, komunikacji i życia w ogóle.
BIBLIOGRAFIA:
Bogdanowicz „Metoda Dobrego Startu”
R. Klöppel, S.Vliex "Rytmika w wychowaniu i terapii"
Koziełło „Terapia tańcem”
M. Przychodzińska "Dziecko i muzyka"
D.Malko „Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu
D.Dziamska :Edukacja przez ruch“
Gdy dzieci się nudzą……
Czas z dziećmi możemy spędzać na wiele różnych sposobów, ale często zapominamy o najbardziej oczywistych i sprawdzonych grach i zabawach. Możecie bawić się razem lub możesz zachęcić maluchy do samodzielnej zabawy i cieszyć się chwilą spokoju.
Kilka przykładowych zabaw :
Agnieszka Gwizdała
Bibliografia:
- https://parenting.pl/z-dzieckiem-w-domu-12-pomyslow-na-zabawy-bez-telewizora
- https://www.everydayme.pl/rodzina/zajecia/jak-spedzac-wolny-czas-w-domu
- C. Nitsh „ 300 gier i zabaw”
Strona 1 z 2